تفاوت‌های عمل لیزیک و لازک و PRK یکی از سوالاتی است که ذهن بسیاری از افرادی را که به دنبال رفع مشکلات بینایی خود هستند، به خود مشغول کرده است. این سه روش جراحی چشم با وجود شباهت‌هایی که دارند، تفاوت‌هایی اساسی در نحوه انجام، دوره نقاهت و مناسب بودن برای افراد مختلف دارند. اگر شما هم در فکر انجام یکی از این عمل‌ها هستید یا صرفا می‌خواهید اطلاعات جامع‌تری در این زمینه کسب کنید، در جای درستی هستید. در ادامه این مقاله، هر آنچه لازم است درباره تفاوت‌های لیزیک، لازک و PRK بدانید، به زبان ساده و کاربردی برایتان توضیح داده شده است. تا پایان این مطلب با فروشگاه عینک بلزا همراه باشید تا انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید.
تفاوت های عمل لیزیک و لازک و PRK در چیست؟
برای درک تفاوت میان روش‌های مختلف جراحی اصلاح بینایی، بهتر است ابتدا نگاهی به ساختار قرنیه بیندازیم. قرنیه از چندین لایه بافتی تشکیل شده که مهم‌ترین آن‌ها لایه سطحی به نام اپی‌تلیوم و لایه زیرین آن یعنی استروماست. جراحی‌های لیزری چشم معمولا با هدف تغییر شکل استروما انجام می‌شوند تا مشکلاتی مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم اصلاح شوند. اما نحوه دسترسی به این لایه در هر روش متفاوت است.
در روش لیزیک، یک برش نازک در سطح قرنیه ایجاد می‌شود تا لایه‌ای از بافت به نام فلپ به صورت متصل به قرنیه کنار زده شود. پس از آن، لیزر با دقت بالا سطح استروما را تغییر شکل می‌دهد و در پایان فلپ به جای خود بازمی‌گردد تا به طور طبیعی بهبود یابد.
در مقابل، در جراحی PRK خبری از ایجاد فلپ نیست. در این روش، لایه اپی‌تلیوم به طور کامل برداشته می‌شود و سپس لیزر روی لایه استروما اعمال می‌شود. پس از مدتی، اپی‌تلیوم به صورت طبیعی دوباره رشد می‌کند.
لازک ترکیبی از دو روش بالا محسوب می‌شود. در این روش، اپی‌تلیوم به جای برداشته شدن کامل، با دقت از لایه زیرین جدا شده و به صورت یک فلپ نازک در کنار قرنیه باقی می‌ماند. پس از انجام لیزر، این فلپ به جای خود بازگردانده شده و با استفاده از لنزهای تماسی مخصوص تا زمان ترمیم، در جای خود تثبیت می‌شود.
همچنین نوعی دیگر از جراحی مشابه لازک وجود دارد که در آن به جای الکل، از ابزارهای مخصوص برای جدا کردن اپی‌تلیوم استفاده می‌شود. این روش که به نام اپی‌لیزیک (epi-LASIK) شناخته می‌شود، می‌تواند برای افرادی که به الکل حساسیت دارند یا قرنیه نازک‌تری دارند، گزینه‌ای مناسب‌تر باشد.
هر یک از این روش‌ها مزایا، محدودیت‌ها و دوره نقاهت خاص خود را دارند. برای اطمینان از نیاز به جراحی یا بررسی وضعیت اولیه بینایی، می‌توانید با انجام یک تست بینایی سنجی در خانه دید خود را به صورت ساده و سریع ارزیابی کنید.
لیزیک چیست و چرا پرطرفدارترین روش اصلاح بینایی است؟
لیزیک یکی از رایج‌ترین و موثرترین روش‌های جراحی لیزری چشم به شمار می‌رود که با هدف اصلاح عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم انجام می‌شود. واژه لیزیک مخفف عبارت کراتومیلوز درجا با کمک لیزر است. در این روش، جراح با استفاده از ابزار دقیق، لایه‌ای نازک از سطح قرنیه که شامل بخشی از اپی‌تلیوم و استروماست را به صورت فلپ برش می‌دهد. این فلپ به طور کامل از قرنیه جدا نمی‌شود و مانند یک لولا به بافت اصلی متصل باقی می‌ماند.
پس از کنار زدن این لایه، لیزر اکسایمر برای اصلاح شکل سطح زیرین قرنیه به‌کار گرفته می‌شود. سپس فلپ به موقعیت اصلی خود بازمی‌گردد تا بدون نیاز به بخیه به طور طبیعی بهبود پیدا کند. یکی از مهم‌ترین مزایای لیزیک، بهبودی سریع و بازگشت فوری بینایی است؛ به طوری که بسیاری از بیماران تنها یک روز پس از جراحی، به سطح مطلوبی از دید می‌رسند.
فمتولیزیک؛ نسخه پیشرفته‌تر لیزیک
در روش پیشرفته‌تری به نام فمتولیزیک، ایجاد فلپ به جای ابزار مکانیکی با استفاده از لیزر فمتوسکند انجام می‌شود. این فناوری موجب دقت بیشتر، کاهش ریسک خطا و افزایش ایمنی در فرآیند جراحی می‌شود. استفاده از فمتوسکند، امکان جراحی برای افراد با قرنیه نازک‌تر یا شرایط خاص را نیز فراهم می‌کند.
کارایی لیزیک و مزایای آن
یکی از دلایل اصلی محبوبیت لیزیک، سرعت بالای بهبودی و بازگشت سریع به زندگی روزمره است. برخلاف برخی از روش‌های دیگر، دوران نقاهت این جراحی کوتاه‌تر است و اغلب بیماران از همان ابتدا نتایج قابل توجهی را تجربه می‌کنند. همچنین آمار نشان می‌دهد تنها درصد کمی از بیماران در بلند مدت به درمان مجدد نیاز پیدا می‌کنند.
عوارض احتمالی لیزیک؛ واقعیت‌هایی که باید بدانید
با وجود مزایای فراوان، لیزیک مانند هر جراحی دیگری ممکن است با عوارض همراه باشد. یکی از شایع‌ترین آن‌ها خشکی چشم است که معمولا موقت بوده و با گذشت زمان کاهش می‌یابد. همچنین برخی بیماران در هفته‌های ابتدایی پس از عمل، دچار مشکلاتی در دید شب مانند دیدن هاله یا کاهش وضوح می‌شوند.
در موارد نادر، عوارض جدی‌تری مانند جابجایی فلپ در اثر ضربه شدید یا مشکلاتی چون قوز قرنیه، اصلاح بیش از حد یا کمتر از حد، حساسیت به نور یا حتی آسیب‌های دائمی ممکن است رخ دهد. البته با انتخاب جراح باتجربه و رعایت مراقبت‌های پس از عمل، احتمال این عوارض به حداقل می‌رسد.
در مجموع، اگر به دنبال راه‌حلی سریع، موثر و کم‌تهاجمی برای اصلاح بینایی هستید، لیزیک می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌ها برای شما باشد. برای آگاهی بیشتر درباره این روش و مقایسه آن با دیگر گزینه‌ها، ادامه مقاله را در سایت بلزا دنبال کنید.
پی آر کی چیست و چه زمانی بهترین انتخاب است؟
جراحی PRK یا کراتکتومی فوتورفرکتیو یکی از اولین و همچنان موثرترین روش‌های جراحی لیزری چشم برای اصلاح عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم است. اگرچه این روش پیش از لیزیک توسعه یافت، اما همچنان در شرایط خاص، به عنوان ایمن‌ترین گزینه توسط بسیاری از چشم پزشکان توصیه می‌شود.
در این روش، جراح لایه‌ی نازک سطحی قرنیه، یعنی اپی‌تلیوم را با دقت و به کمک لیزر، محلول الکل یا ابزارهای بسیار ظریف جدا می‌کند. برخلاف عمل لیزیک، هیچ فلپی از بافت‌های عمیق‌تر ایجاد نمی‌شود و تنها لایه‌ی سطحی برداشته می‌شود. همین موضوع باعث می‌شود تا ساختار قرنیه در عمق آن، دست نخورده باقی بماند.
در PRK، خبری از فلپ نیست
یکی از تفاوت‌های اصلی PRK با لیزیک یا لازک در این است که پس از برداشتن اپی‌تلیوم، این لایه به محل خود بازگردانده نمی‌شود. بدن به طور طبیعی آن را بازسازی می‌کند. بنابراین خطر جابجایی فلپ که ممکن است در روش لیزیک وجود داشته باشد، در این روش کاملا حذف می‌شود. پس از اصلاح قرنیه با لیزر، لنز تماسی شفاف به عنوان پانسمان موقت روی چشم قرار می‌گیرد تا از آن محافظت کند تا لایه‌ی جدید اپی‌تلیوم طی چند روز رشد کند.
چه کسانی گزینه مناسبی برای PRK هستند؟
جراحی پی آر کی به ویژه برای افرادی با قرنیه نازک، ورزشکاران حرفه‌ای و افراد در مشاغل پربرخورد مانند نیروهای نظامی توصیه می‌شود. حذف فلپ و حفظ انسجام ساختار قرنیه در این افراد اهمیت بالایی دارد، چرا که احتمال آسیب یا ضربه به چشم بالاست و جراحی‌های دارای فلپ در این موارد پرریسک هستند.
عوارض و نکات مهم درباره PRK
با وجود مزایای خاص این روش، باید بدانید که دوره نقاهت در PRK طولانی‌تر و همراه با درد و ناراحتی بیشتری نسبت به سایر روش‌هاست. به دلیل برداشته شدن لایه اپی‌تلیوم، برخی بیماران تا چند روز درد چشم را تجربه می‌کنند و بینایی نیز به صورت تدریجی بازمی‌گردد. معمولا چند روز تا چند هفته زمان می‌برد تا دید کامل حاصل شود و گاهی روند بهبود بینایی نهایی تا چند ماه ادامه دارد.
همچنین بسیاری از افراد تصمیم می‌گیرند ابتدا فقط یک چشم را عمل کنند و پس از بهبود کامل آن، چشم دوم را تحت جراحی قرار دهند تا در این فاصله از حداقل بینایی در چشم دیگر برخوردار باشند.
لازک چیست و چرا برخی بیماران آن را به لیزیک و PRK ترجیح می‌دهند؟
عمل لازک یا کراتومیلوز اپی‌تلیال با لیزر، نوعی جراحی اصلاح بینایی است که ویژگی‌های مثبت هر دو روش لیزیک و PRK را در خود دارد. این روش برای افرادی که قرنیه نازک‌تری دارند یا در معرض خشکی چشم هستند، گزینه‌ای ایمن‌تر و مطمئن‌تر محسوب می‌شود.
در لازک، جراح ابتدا با استفاده از محلول الکل بسیار رقیق، لایه سطحی قرنیه یعنی اپی‌تلیوم را نرم می‌کند. سپس این لایه نازک و شفاف به آرامی با ابزار ظریف جدا شده و به صورت یک فلپ نازک کنار زده می‌شود. برخلاف لیزیک، در این روش لایه‌های عمقی قرنیه مانند استروما دست نخورده باقی می‌مانند. پس از آن، با استفاده از لیزر اگزایمر، سطح قرنیه به دقت شکل دهی می‌شود و در پایان، لایه اپی‌تلیوم به جای خود بازمی‌گردد. برای محافظت از چشم و کمک به ترمیم، یک لنز تماسی پانسمانی موقت روی چشم قرار می‌گیرد.
تفاوت اصلی لازک با لیزیک و PRK چیست؟
وجه تمایز لازک نسبت به لیزیک در این است که فلپ در لازک بسیار نازک‌تر است و فقط از لایه اپی‌تلیوم تشکیل می‌شود، در حالی که فلپ لیزیک شامل اپی‌تلیوم و بخشی از استروماست. به همین دلیل است که لازک برای افرادی که قرنیه نازکی دارند یا نگران عوارض احتمالی لیزیک هستند، گزینه مناسب‌تری به شمار می‌رود.
در مقایسه با PRK نیز، تفاوت در این است که در لازک لایه اپی‌تلیوم پس از جراحی به جای خود بازگردانده می‌شود، اما در PRK این لایه به طور کامل برداشته شده و بدن باید آن را از نو بازسازی کند. همین مسئله باعث می‌شود دوران نقاهت در لازک، در مقایسه با PRK، کمی کوتاه‌تر باشد.
مزایا و معایب لازک را بشناسید
لازک با وجود مزایایی همچون کاهش احتمال خشکی چشم، حفظ بیشتر ساختار طبیعی قرنیه و عدم نیاز به ایجاد فلپ عمیق، دوران بهبودی طولانی‌تری نسبت به لیزیک دارد. معمولا بینایی طی یک تا دو هفته به حالت مطلوب می‌رسد و التیام کامل حدود ۴ تا ۷ هفته طول می‌کشد. همچنین احتمال سوزش یا تحریک چشم به دلیل استفاده از محلول الکل وجود دارد.
با این حال، بسیاری از بیماران، به ویژه افرادی که سبک زندگی فعالی دارند یا در معرض ضربات چشمی هستند، لازک را به دلیل ایمنی بیشتر نسبت به جابجایی فلپ، به لیزیک ترجیح می‌دهند.
در انتخاب لنزهای مناسب برای اصلاح بینایی، علاوه بر جراحی‌های مختلف، شناخت تفاوت عدسی بلوکنترل و بلوکات نیز می‌تواند به شما کمک کند تا گزینه‌ای متناسب با نیاز خود انتخاب کنید.
سخن آخر
در پایان، می‌توان گفت انتخاب بین روش‌های مختلف جراحی اصلاح بینایی مانند لیزیک، لازک و PRK بستگی مستقیم به شرایط خاص هر فرد، ضخامت قرنیه و سبک زندگی او دارد. در حالی که لیزیک با بهبودی سریع و راحتی بالا شناخته می‌شود، لازک برای افرادی با قرنیه نازک یا نگرانی از جابجایی فلپ گزینه‌ای مناسب‌تر است، و PRK نیز در شرایط خاص همچون فعالیت‌های پرفشار بدنی ایمن‌ترین انتخاب محسوب می‌شود. آگاهی از تفاوت‌های عمل لیزیک و لازک و PRK به شما کمک می‌کند تصمیمی آگاهانه و متناسب با نیازهای بینایی خود بگیرید.